Zakaz importu niektórych wyrobów zawierających wyroby z żelaza i stali pochodzące z Rosji

Jak wszyscy w branży pamiętamy, już w marcu 2014 roku Unia Europejska nałożyła pierwsze sankcje na Rosję. Była to reakcja na rozpętanie przez ten kraj napastniczej wojny przeciwko Ukrainie, aneksję Krymu oraz zestrzelenie pasażerskiego samolotu malezyjskich linii lotniczych. W ślad za eskalacją konfliktu sankcje stopniowo obejmowały kolejne ograniczenia ekonomiczne i finansowe, tak aby w efekcie pozbawić agresora dostępu do krytycznych technologii i rynków a przez to ograniczyć jego zdolności do prowadzenia wojny. Dnia 1 października b.r. wszedł w życie kolejny, bardzo ważny dla wszystkich importerów zakaz. Mowa tu o zakazie przywozu do Unii, lub zakupu bezpośrednio lub pośrednio, niektórych wyrobów z żelaza i stali, jeżeli zostały one przetworzone w państwie trzecim i zawierają wyroby z żelaza i stali pochodzące z Rosji.

Sankcje na wyroby z żelaza i stali…

…które obowiązują od 01/10/2023, Rada UE wprowadziła w art. 3 g ust. 1 lit. d) Rozporządzenia Rady (UE) 2022/1904 z dnia 6 października 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie. Wspomniane wyżej Rozporządzenie 2022/1904 zostało ostatecznie zmienione kolejnym Rozporządzeniem tj – Rozporządzeniem Rady (UE) 2023/1214 z dnia 23 czerwca 2023 r. Właśnie ten akt prawny nadał ostateczną treść art. 3 g ust. 1 lit. d)

Dla przypomnienia przytaczamy…

…aktualne jego brzmienie:

art. 3 g ust. 1 lit. d)

Zakazuje się: (…)

1. d) przywozu lub zakupu, od dnia 30 września 2023 r., bezpośrednio lub pośrednio, wyrobów z żelaza i stali wymienionych w załączniku XVII, jeżeli zostały one przetworzone w państwie trzecim i zawierają wyroby z żelaza i stali pochodzące z Rosji wymienione w załączniku XVII; w odniesieniu do produktów wymienionych w załączniku XVII przetworzonych w państwie trzecim z wykorzystaniem wyrobów ze stali pochodzących z Rosji o kodach CN 7207 11, 7207 12 10 lub 7224 90, zakaz ten stosuje się od dnia 1 kwietnia 2024 r. dla kodu CN 7207 11 i od dnia 1 października 2024 r. dla kodów CN 7207 12 10 i 7224 90;

Załącznik V do rozporządzenia 2023/1214 wprowadza także nowe brzmienie ww. załącznika XVII czyli wykazu wyrobów z żelaza i stali, o których mowa w art. 3g.

Najprościej więc rzecz ujmując…

W efekcie przyjętego rozwiązania sankcje na wyroby z żelaza i stali…

… od 01/10/2023 dotyczą importu wymienionych w Rozporządzeniu 2023/1214 wyrobów z żelaza i stali, nawet tych przetworzone w państwie trzecim jeśli zawierają one wyroby z żelaza i stali pochodzące z Rosji. Teoretycznie definicja tego zakazu jest dość jasna i zrozumiała, problem pojawia się jednak w dającej się łatwo przewidzieć praktyce. Zauważyć bowiem należy, że taki stan rzeczy wpływa nie tylko na przedsiębiorców, którzy kupowali materiały, półprodukty i produkty bezpośrednio w Rosji. 

W Rozporządzeniu Rady (UE) 2023/124…

…nie znajdziemy chociażby żadnej listy państw, z których import będzie podlegał szczególnej kontroli i ograniczeniom. Oznacza to w praktyce sytuację, w której każdy importer, bez względu na to, z jakiego kraju przywozi wyroby stalowe, będzie musiał udowodnić władzom celnym, że do produkcji wwożonych na teren UE wyrobów nie zostały użyte materiały pochodzące z Rosji (!!!) Czeka więc importerów unijnych sporo wysiłku, tak aby dokładnie monitorować pochodzenie surowców już na etapie produkcji przywożonych wyrobów. Muszą niejako od nowa zweryfikować skąd pochodzą surowce wykorzystane do produkcji wyrobów, które chcą sprowadzić do UE. Oczywiście od razu przychodzi nam do głowy najprostsze rozwiązanie, czyli uzyskanie od producenta świadectwa pochodzenia…

Standardowe świadectwo pochodzenia…

…stosowane dotychczas, w przypadku tego zakazu niestety nie wystarczy. Komisja Europejska opublikowała dokument zawierający wytyczne dla operatorów z UE dotyczące „Wdrażania zwiększonej należytej staranności w celu ochrony przed obchodzeniem sankcji przez Rosję”. Wynika z niego jednak jedynie to, że akceptowalnym dokumentem będzie świadectwo badania materiału MTC (ang. material test certificate). W początkowym okresie wystarczające powinno być również oświadczenie lub deklaracja, sporządzone przy zachowaniu należytej staranności przez eksportera lub producenta, potwierdzające że przywożony produkt nie zawiera rosyjskiej stali ani żelaza. Warto w tej kwestii zwrócić również uwagę na komunikat Departamentu Ceł MF – komunikat.

W kontekście wprowadzanych środków (sankcje na wyroby z żelaza i stali)…

…nie istnieje więc na dziś zamknięty katalog dokumentów potwierdzających pochodzenie materiałów używanych do ich produkcji. Jednakże, zgodnie ze wspomnianymi wyżej wytycznymi Komisji Europejskiej, zalecane dokumenty, które mogą być uznane za wystarczający dowód kraju pochodzenia żelaza lub stali użytych jako komponenty to:

w przypadku półproduktów:

świadectwo MTC wystawione przez producenta i określające nazwę kraju produkcji, nazwę zakładu produkcyjnego powiązaną z numerem wytopu (kraj kadzi wytopu/przetopu – ang. country of the ladle of melting) – wraz z klasyfikacją na poziomie podpozycji (sześciocyfrowy kod CN) produktu;

w przypadku produktów gotowych:

świadectwo MTC lub kilka MTC – jeśli wszystkie istotne informacje nie mogą być podsumowane w jednym MTC:

1. określające nazwę kraju produkcji, nazwę zakładu produkcyjnego powiązaną z numerem wytopu (kraj kadzi wytopu/przetopu – ang. country of the ladle of melting) wraz z klasyfikacją na poziomie podpozycji (sześciocyfrowy kod CN) oraz:
2. nazwę kraju i nazwę zakładu, w którym przeprowadzane były następujące procesy przetwarzania/obróbki, odpowiednio w zależności od przypadku:

• walcowanie na gorąco (ang. hot-rolling);
• walcowanie na zimno (ang. cold-rolling);
• powlekanie ogniowe (ang. hot-dipped metallic coating);
• powlekanie elektrolityczne (ang. electrolytic metal coating);
• przebijanie/wytłaczanie(ang. piercing/extruding);
• powlekanie organiczne (ang. organic coating);
• spawanie/zgrzewanie (ang. welding);
• spawanie/zgrzewanie typu ERW/SAW/HFI/Laserowe (ang. ERW/SAW/HFI/Laser welding).

Wspomnieć tu należy, że to..

Importer jest odpowiedzialny za informacje dostarczone w MTC…

…i przedkładane organom celnym jako dowód kraju pochodzenia materiałów użytych do produkcji wyrobów z żelaza i stali. W przypadku uzasadnionych wątpliwości organy celne mogą zażądać dodatkowych dowodów. Np. dodatkowych świadectw MTC dla różnych etapów przetwarzania, którym produkt został poddany. Z naszego punktu widzenia każdy importer wyrobów z żelaza i stali ma aktualnie dość trudny orzech do zgryzienia, gdyż czeka na niego…

Kilka niejasności, np:

1. Nie wiadomo, o który z czterech wariantów dokumentu MTC chodzi we wspomnianych wytycznych.

Każdy z nich bowiem zawiera inną treść i jest wystawiany przez inny organ na podstawie różnych procedur. Deklaracja zgodności (1) z zamówieniem, oraz Atest (2) są wystawiane na podstawie kontroli wewnętrznej, natomiast Świadectwa odbioru (3) (4) są dokumentami wystawianymi przez kontrolę zewnętrzną.

2. W żadnym z tych dokumentów dotychczas nie wymieniano kraju pochodzenia materiałów.

Większość producentów podawała dotychczas wyłącznie parametry materiałów i gotowego wyrobu.

3. Brak jest informacji, czy dokumenty mają być przygotowywane dla każdej dostarczanej partii.

A może wspólnie dla całego zamówienia czy też ogólnie, dla wszystkich wyrobów wyprodukowanych w konkretnych seriach lub okresie.

4. Świadectwa MTC nie są dokumentami powszechnymi i wdrożenie tej praktyki może zająć importerom czasu.

Zwłaszcza, że zwykle dotyczy to tysięcy pozycji, w wielu przypadkach pochodzących od różnych dostawców.

5. Nie jest to wymóg objęty sankcjami wprowadzonymi przez inne kraje – np.

USA oraz Wielką Brytanię, co stworzy problemy w łańcuchach dostaw, a także zakłóci równe warunki działania dla przedsiębiorstw europejskich.

Negatywny wpływ wprowadzonego środka (sankcje na wyroby z żelaza i stali) na łańcuchy dostaw…

…można sobie łatwo wyobrazić na przykładzie importu wyrobów stalowych od największego na świecie producenta stali na świecie, czyli z Chin. Importowane z Państwa Środka artykuły z żeliwa i stali (dział 73 Taryfy Celnej), wytwarzane z wyrobów walcowanych, które nie mogą pochodzić z Rosji, stają się dość problemowy w kontekście uzyskania świadectwa MTC. Aby zachować pełną zgodność z przepisami, organy celne mogą bowiem wymagać świadectwa MTC np. na:

• Rury przewodowe, w rodzaju stosowanych do rurociągów ropy naftowej lub gazu, ze stali nierdzewnej (CN 7304),
• Drzwi, okna i ramy do nich oraz progi drzwiowe ze stali (CN 7308),
• Stalowe cysterny, beczki, bębny, puszki, skrzynki i podobne pojemniki na dowolny materiał (CN 7310),
• Stalowe łańcuchy przegubowe i ich części (CN 7315),
• Wkręty i śruby ze stali nierdzewnej, z łbem z nacięciem płaskim lub z gniazdem krzyżowym (CN 7318),
• Stalowe urządzenia na gaz lub na gaz i inne paliwa (CN 7321),
• Grzejniki centralnego ogrzewania – (CN 7322) i wiele innych;

W efekcie środek ten będzie miał zdecydowanie negatywny wpływ na różne gałęzie przemysłu wykorzystujące wyroby ze stali i żelaza, jak chociażby na przemysł motoryzacyjny, lotniczy, obronny i maszynowy.

Agencja Celna Proste Cło…

…na co dzień mierzymy się z takimi zagadkami jak sankcje na wyroby z żelaza i stali, które na barki importerów i eksporterów wkładają tak stare, jak i nowe ciężary. My podpowiedzi szukamy zarówno w oficjalnych wydawnictwach jak i praktyce ich stosowania przez władze celne poszczególnych krajów UE. Tak jak starożytnym żeglarzom – żadna terra incognita nie jest nam straszna a wręcz zachęca do jej zdobycia 🙂  Cierpliwie docieramy do źródeł i do wiarygodnych rozstrzygnięć. Później dzielimy się tą wiedzą na naszym blogu oraz w trakcie spotkań i rozmów telefonicznych. Zapraszamy do kontaktu i współpracy